Không nên quy định thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự

Được sự hỗ trợ của Dự án JICA, Bộ Tư pháp hôm qua tổ chức tọa đàm “Một số định hướng trong sửa đổi cơ bản Bộ luật Dân sự năm 2005”.

Liên quan đến vấn đề thời hiệu khởi kiện trong Bộ luật Dân sự, qua thảo luận, có hai ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, nên tiếp tục quy định thời hiệu khởi kiện với ý nghĩa là thời hiệu thụ lý của Tòa án để tránh khởi kiện tràn lan, gây khó khăn cho công tác giải quyết tranh chấp của Tòa án và nâng cao trách nhiệm của các chủ thể luật tư.

Ngược lại, loại thứ hai phân tích, với quan điểm “Tòa án không có quyền từ chối thụ lý giải quyết các yêu cầu của chủ thể luật tư” thì việc quy định thời hiệu khởi kiện vi phạm nguyên tắc này. Theo thông lệ quốc tế, Tòa án phải thụ lý vụ việc dân sự khi có yêu cầu, nhưng căn cứ vào thời hiệu hưởng quyền và thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự để bác yêu cầu của chủ thể khởi kiện, công nhận quyền hoặc miễn trừ nghĩa vụ cho chủ thể trong quan hệ có tranh chấp.

Theo chuyên gia của Dự án JICA, Bộ luật Dân sự cũng Nhật Bản không quy định thời hiệu khởi kiện mà chỉ quy định thời hiệu hưởng quyền và thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự.

Hiện nay, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 đã được Quốc hội Việt Nam thông qua, trong đó thời hiệu khởi kiện với ý nghĩa là thời hiệu thụ lý của Tòa án vẫn tiếp tục được thừa nhận. Tuy nhiên có sự thay đổi so với Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 là Luật sửa đổi, bổ sung đã loại bỏ quy định cho phép Tòa án trả lại đơn khởi kiện vì lý do hết thời hiệu. Trong quá trình giải quyết vụ việc nếu phát hiện thấy thời hiệu khởi kiện đã hết, Tòa án có quyền đình chỉ giải quyết vụ việc.

Trưởng phòng Pháp luật dân sự (Vụ Pháp luật Dân sự Kinh tế) Nguyễn Hồng Hải cho biết, đề xuất của Vụ là không quy định về thời hiệu khởi kiện với ý nghĩa là thời hiệu thụ lý của Tòa án mà nên thay thế nó bằng thời hiệu hưởng quyền và thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự theo thông lệ quốc tế.

Nhưng theo ông Hải, việc sửa đổi, bổ sung các quy định về thời hiệu trong Bộ luật Dân sự cần làm rõ những vấn đề như bản chất của việc quy định thời hiệu; mối quan hệ giữa thời hiệu hưởng quyền, thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự và thời hiệu khởi kiện; cần ghi nhận những loại thời hiệu nào trong Bộ luật Dân sự.

Nguồn: Báo pháp luật Việt Nam điện tử