Ủy ban Chứng khoán nhà nước dự định cho phép nhà đầu tư nước ngoài
được sở hữu cổ phần ở một doanh nghiệp cao hơn tỉ lệ 49%. Họ sẽ được mua
thêm 10% cổ phần không có quyền biểu quyết.
Cổ phiếu không có
quyền biểu quyết (Non-voting Share - NVS) cũng giống như cổ phiếu
thường, chỉ khác là không được tính quyền biểu quyết trong đại hội cổ
đông. Hình thức này phổ biến ở các thị trường chứng khoán phát triển như
Mỹ, Đức, Trung Quốc. Thái Lan là thị trường khá tương đồng với Việt Nam
nhưng cũng đã áp dụng hình thức này từ lâu. NVS đặc biệt có tác dụng
với các cổ đông sáng lập. Vì nhà đầu tư có thể nắm nhiều cổ phần, có cả
NVS, nhưng vẫn không thể tiến đến thâu tóm để kiểm soát công ty. Ở Việt
Nam, NVS đang được các cơ quan quản lý nhắm đến như một công cụ giúp thu
hút vốn ngoại và tăng thanh khoản cho thị trường.
Ai bán?
Trong
dự thảo được đưa ra mới đây, dự định phát hành thêm 10% NVS chưa được
nói rõ trong ngành nào. Vì vậy, có thể hiểu NVS được kỳ vọng làm tăng
thanh khoản cho toàn thị trường. Tỉ lệ sở hữu tối đa (room) của nhà đầu
tư nước ngoài tại một doanh nghiệp hiện nay là 49%. Ở nhiều doanh
nghiệp, khi room đầy thì giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài gần như
đứng im. Nếu họ được mua thêm, sự sôi động trong giao dịch ít nhất cũng
đến từ 10% cổ phần này.
Nhưng ai sẽ đứng ra phát hành số cổ phiếu
này và quản lý nó như thế nào? Làm sao nhà đầu tư giao dịch cổ phiếu
trên sàn biết được rằng đâu là cổ phiếu thường, đâu là NVS?
Ở các
thị trường lớn như Mỹ, cổ phiếu loại này được đánh dấu là A và B (Class
A, Class B) và niêm yết riêng. Còn ở Việt Nam, cách thức phát hành và
hình thức niêm yết vẫn chưa được thống nhất. Tuy nhiên, theo chuyên gia
tài chính Hoàng Thạch Lân, có thể tham khảo ở các thị trường lân cận để
tìm ra phương thức phù hợp.
Về đối tượng phát hành, mỗi nơi mỗi
khác. Chẳng hạn ở Trung Quốc là doanh nghiệp phát hành, còn ở Thái Lan
thì lại do một công ty thuộc Sở Giao dịch Chứng khoán thực hiện. Công ty
NVDR ở Thái Lan có đến 99,9% cổ phần do Sở quản lý. Công ty này chuyên
phát hành các sản phẩm phái sinh như NVS. “Thị trường chứng khoán phái
sinh ở Việt Nam chưa phát triển. Vì vậy, trách nhiệm phát hành ở Việt
Nam rất có thể sẽ thuộc về doanh nghiệp niêm yết”, ông Lân nói.
Do
tính chất của việc phát hành là tăng vốn nên có lẽ không ít doanh
nghiệp sẽ tận dụng cơ hội này để huy động vốn (một khi đã có quy định cụ
thể về việc phát hành NVS). Cái lợi của việc phát hành NVS là doanh
nghiệp sẽ có thêm nguồn vốn mới với chi phí thấp. Tuy nhiên, không phải
là không có thách thức. Chẳng hạn, khi số cổ phần tăng lên thì cổ tức
nhận được của cổ đông cũng giảm lại, nếu tính ở cùng tỉ lệ cổ tức. Mặt
khác, chỉ số EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phần) cũng sẽ giảm xuống, tạo áp
lực nâng cao hiệu quả hoạt động cho phía ban điều hành.
Về cách
thức niêm yết, đã có một số ý kiến cho rằng nên thêm 1 mã giao dịch
khác. Chẳng hạn với cổ phiếu VNM của Công ty Sữa Vinamilk thì sẽ thêm mã
VNM1, VNM2. Nhưng điều này lại gây ra khó khăn cho các nhà quản lý khi
tính các chỉ số thị trường (có liên quan đến lượng cổ phiếu mỗi doanh
nghiệp). Cách này đôi khi lại không phải là giải pháp dễ chịu đối với
doanh nghiệp, vì chỉ 1 công ty mà có nhiều mã niêm yết. Ông Lân cho
rằng: “Giao dịch khớp lệnh và giao dịch thỏa thuận đã có bảng điện tử
riêng thì NVS cũng nên như vậy, vừa dễ phân biệt mà vẫn giữ được tên
cũ”.
Ai mua?
Cũng có ý kiến cho rằng, NVS không được ưa chuộng bằng cổ phiếu thường. Thực tế không hẳn như vậy.
Nhà
đầu tư cũng có năm bảy kiểu. Người nắm cổ phần chi phối, cũng có không
ít người chỉ đơn thuần muốn mở rộng khoản đầu tư tại doanh nghiệp đó để
hưởng các khoản lợi nhuận, chẳng hạn như cổ tức. Với nhóm này, được mua
thêm cổ phiếu trong khi room đã đầy là điều mong chờ từ trước tới nay.
Nhất là các quỹ đầu tư chỉ số - ETF như cách nhìn nhận của ông Lân.
Xét
về tính thanh khoản, có khi họ mua vào rồi để đấy mà không bán ra nên
không tạo thêm thanh khoản. Nhưng xét về bản chất, đã có một dòng vốn
nước ngoài đổ vào thị trường Việt Nam. Dù sao, đây cũng là điều tốt cho
doanh nghiệp.
“Nếu NVS được phát hành, chúng tôi chắc chắn sẽ xem
xét mua vào”, ông Nguyễn Nam Sơn, Giám đốc Quỹ Đầu tư Vietnam Capital
Partners (VCP), cho biết. Dù vậy, cơ hội cho những nhà đầu tư mới như
VCP có lẽ không nhiều. Theo ông Sơn, các nhà đầu tư đã nắm giữ cổ phần
từ trước sẽ có nhiều lợi thế hơn, nhất là nhà đầu tư chiến lược, vì họ
có sẵn mối quan hệ đối tác, có thông tin và sẵn sàng mua cả “gói”. Nhưng
vẫn còn cơ hội ở những doanh nghiệp chưa có đối tác chiến lược.
Trước
mắt, NVS đã có người mua, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể
phát hành được. “Chúng tôi chỉ chọn những doanh nghiệp tốt để mua, theo
tiêu chí đầu tư của Quỹ”, ông Sơn nói.
Nguồn: NCĐT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét